Στραβαίγκιν. Κόσμος Πλανόδιος – Αρίστη Ζαΐμη

 

Από την πόλη έρχομαι 

και στην κορφή κανένας

Έφτασα και

σου στέλνω

ανταπόκριση

ζυγή και διαιρετέα.

 

Το πρόβλημα

δεν είναι η άφιξη

μα η αφή η ίδια

 

Γλείφω τα πλακόστρωτα

και ακουμπάω τους τοίχους

Μάσησα σίλυβο μαριανό

και ιδού η προφητεία:

η πόλη δεν υπάρχει.

 

Γι’ αυτό, όπως

για όλα τα ανύπαρκτα,

δεν είναι η άφιξη ανέφικτη 

μα η επιστροφή.

 

Υπάρχει μια φωτεινή διεύθυνση

ένα σπίτι

ανάμεσα σε φύλλα

που λάμπει

μία αυλή

που γι’ άλλους

βγάζει στη θάλασσα

και γι’ άλλους

σε αμπέλια

 

Υπάρχει μια διεύθυνση

με ένα μακρύ τραπέζι

που τρώνε μαζί

όλοι οι αγαπημένοι

που ζουν

που ταξιδεύουν

που εξατμίστηκαν.

Δειπνούν όλοι μαζί

κάτω από πολύχρωμα

λαμπάκια

ενώ κουνούπια

αυτοκτονούν

χορταίνοντας το φως

 

Και οι γύρω δρόμοι

τους αγκαλιάζουν

και τους κρατούν σφιχτά

και οι σκεπές

τους σκεπάζουν

σαν χέρι

που νοιάζεται

όταν σε παίρνει ο

ύπνος

στο σαλόνι

 

Στραβαίγκιν. Κόσμος Πλανόδιος – Αρίστη Ζαΐμη

Πρόκειται για το πρώτο ποιητικό βιβλίο της Αρίστης Ζαΐμη. Η λέξη Στραβαίγκιν σύμφωνα με την ερμηνεία που δίνεται στο βιβλίο  προέρχεται από το σκωτικό (Σκωτς) ρήμα ‘stravaig’ και σημαίνει: 1.περιπλανιέμαι, περιφέρομαι, περιδιαβαίνω 2.εστιατόριο, καφέ, μπαρ στην οδό 28 Gibson Street στη Γλασκώβη. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις διακριτές ενότητες, οι οποίες αποδίδονται με τίτλο και υπότιτλο: α) [Υπό τη Γη] Το Γυάλινο Κτίριο, β) [Επί της Γης] Αυτοί που είμαστε  (η γλώσσα) Εκεί που είμαστε (η πόλη) και γ) [Υπέρ της Γης] Όλα όσα. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά δομημένο βιβλίο, το οποίο βασίζεται τόσο σε κοινούς θεματικούς και νοηματικούς άξονες όσο και σε κοινά μορφολογικά στοιχεία που συνέχουν τα ποιήματα.

 

Στην  πρώτη ενότητα το σκηνικό είναι αστικό ενώ τα περισσότερα ποιήματα είναι αφηγηματικά συνθέτοντας μια σπονδυλωτή ιστορία. Περιγράφεται μέσα από τα ποιήματα η καθημερινή διαδρομή ενός υπαλλήλου από τον υπόγειο στο γυάλινο κτίριο όπου εργάζεται. Στα ποιήματα πραγματοποιείται μια αντίστροφη μέτρηση ανά μέρα. Μετά το πέρας επτά ημερών το γυάλινο κτίριο αρχίζει να καταβροχθίζει τα πάντα, ωστόσο η ενότητα τελειώνει με την παραδοχή ενός εκτός του γυάλινου κτιρίου, μιας εξόδου. Το ασφυκτικό αίσθημα της ρουτίνας, της γραφειοκρατίας, της αλλοτρίωσης από την εργασία είναι κυρίαρχα. Τα ποιήματα της πρώτης ενότητας είναι λιτά και ολιγόστιχα. Δημιουργούν μια ατμόσφαιρα ανοίκειου και μυστήριου.

 

Στη δεύτερη ενότητα, τα ποιήματα αναφέρονται  στη μητέρα, στον πατέρα, στην ίδια την ποιήτρια, τη ζωή σε μια ξένη χώρα, στην αίσθηση της ξενότητας που δημιουργεί η ίδια η γλώσσα, ως ριζική ετερότητα και τέλος στην επιθυμία της επιστροφής στην χαμένη πατρίδα. Η πατρίδα δεν ταυτίζεται με έναν συγκεκριμένο τόπο, αλλά συγκροτείται από μνήμες, τρυφερά αγγίγματα, αίσθημα προστασίας και οικειότητας. Η επιστροφή είναι εξ ορισμού για την ποιήτρια ανέφικτή καθώς ταυτίζεται με το ανέφικτο αίτημα επιστροφής σε μια απαγορευμένη απόλαυση, αυτή της ταύτισης με τον μητρικό Άλλο. Τα ποιήματα της δεύτερης ενότητας αποτελούν τον κεντρικό πυρήνα του ποιητικού βιβλίου και ορίζουν τον άξονα της ταυτότητας και της ετερότητας ως τον βασικό καμβά της ποιητικής περιπλάνησης και διακρίνονται για την αναστοχαστική τους διάθεση. Η γλώσσα λειτουργεί ως συμβολικός τόπος απομάκρυνσης αλλά και επιστροφής.

 

Στην τρίτη ενότητα ο τόνος γίνεται πιο λυρικός και σκοτεινός. Τα ποιήματα είναι πιο αφηρημένα χωρίς να λείπουν οι αναφορές σε μια εγγύτητα των σωμάτων, στα πάθη τους, στο κενό μέσα στο οποίο μετεωρίζεται ο σύγχρονος άνθρωπος, στη φθορά.

 Η περιπλάνηση της Ζαΐμη συνιστά περιπλάνηση από το σκοτεινό υπόγειο της γραφειοκρατίας στην δυνατότητα που προσφέρει η γλώσσα να βιώσει κανείς τον Άλλο τόσο ως ταυτότητα όσο και ως ετερότητα. Το τέλος της περιπλάνησης συνιστά μια κίνηση ελευθερίας, μέσα από το πλησίασμα το οποίο αν και ενέχει κινδύνους, συγκροτεί μια πιθανή γραμμή διαφυγής η οποία μένει να αποδειχθεί.

Δούρβας Α.